Vogel van Papier, Jaargang 27, Nummer 3 (sept 2021)

Geland !

Ondersteboven en door elkaar geschud,
Moe, uitgewrongen en uitgerekt
Beschaamd, boos en ontgoocheld
Maar ook blij en dankbaar

Zo ben ik in België geland. Op zoek naar overzicht en begrijpen heb ik de volgende tekst geschreven, deze keer geen klassieke “wel en wee”, want door alle drukte werd er maar weinig geschreven tijdens de voorbije maanden. ‘k Hoop jullie niet te vervelen met mijn schrijfsels, en misschien is het goed dat jullie proberen om bij elk verhaal jullie in deze situatie te wanen en je in te beelden dat dit jullie overkomt. Het zicht op de zee in Oostduinkerke helpt me om mijn gedachten te ordenen, de ver-ont-waard-iging te overwinnen en tot rust te komen in mijn hoofd, klaar om dit hoofdstuk af te sluiten. En in de komende maanden is er dan zeker tijd voor blij weerzien en samenzijn.

Tot Gauw,
Inge
14 september 2021

Schipperen tussen een onvermijdelijke natuurramp en onvergeeflijk menselijk falen

Op het vlak van rampen dachten we dat we het ondertussen in Ecuador al wel gezien hadden: aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, regeringen die omver geworpen worden en presidenten die met de helikopter (met zakken vol geld uit de Ecuadoraanse staatskas) naar Panama en andere duistere oorden vluchtten, sociale onlusten, weken lang zonder water, wegen die wegspoelden, aardverschuivingen en bosbranden. En niet voor niets heeft ook Ecuador de bijnaam “Bananenrepubliek”.

Maar toen brak corona uit, een minuscuul virusje dat een gat sloeg in de Ecuadoraanse Titanic en enkele pest- en etterbuilen die tot nog toe met de mantel der liefde toegedekt bleven deed openbarsten: Corruptie, domheid en onkunde, onwetendheid, blinde autoriteit en blinde onderdanigheid op een bed van armoede en ongelijkheid… We moeten bang toegeven dat “de stad van de blinden” uit het boek van Jose Saramago geen fictie is en dat op de verdraagzaamheid en veerkracht van de mensen geen eindeloze rek zit… Ik las dat boek bij het begin van de pandemie, en vond jammer genoeg veel gelijkenissen. Scenes uit de film over de Titanic speelden ook vaak door mijn hoofd. Ik heb me al dikwijls afgevraagd welk personage ik in dat boek en in die film zou zijn…

Toen de Wereldgezondheidsorganisatie op 11 maart 2021 het SARS-Covid-virus uitriep tot pandemie, kondigde de Ecuadoraanse overheid onmiddellijk de noodtoestand af met de woorden: “Dit is een oorlog”. Daarmee was de toon gezet. Van de ene op de andere dag werden kantoren, buurtwinkeltjes, markten en supermarkten, fabrieken en ateliers gesloten. Er was geen werk, geen openbaar vervoer, geen school. Het was verboden om alle “niet-essentiële” zaken en diensten open te houden, maar ook “essentiële” zaken en diensten gingen dicht… uit panische schrik. De kerkklokken werden geluid en politiesirenes loeiden om 14.00 uur ’s middags, om iedereen er op te wijzen dat niemand nog de straat op mocht tot ’s anderendaags. Tankwagens reden langzaam door de straten en vernevelden het één of ander “ontsmettingsmiddel”. Angstaanjagend en onjuist fake-news, geen mens op straat… of bij uitzondering in een teletubbiepak met dubbel paar handschoenen, twee mondmaskers, face-shield en beschermingsbril… Paniek verlamde de mensen, het was precies de pest… Bovenop het constante hoogtij van infecties waren er drie golven en nu lijkt het stilaan rustiger te worden. Maar de gevolgen zijn niet te overzien.

Oversterfte

De beelden uit Guayaquil waar tijdens de eerste weken heel veel mensen overleden, blijven op ons netvlies plakken.

Bekijk op de BBC-website de reportage over Guayaquil van 19 juli 2020

Zelf kennen we tientallen mensen die gestorven zijn door het virus, patiënten van Tapori, mensen uit onze familie, mensen die in Zambiza wonen, vrienden en kennissen van Saulo. Er waren verschillende jonge mensen bij, onder wie de broer van Kathy, mijn collega huisarts. Hij was arts, werd 32 jaar oud en had twee kleine kinderen. Een neef van onze kinderen, 42 jaar oud en vader van drie tieners, is ook gestorven. En een pater franciscaan die elk jaar de tentoonstelling van kerststallen uit heel de wereld organiseerde in het oude Quito…

Tragikomisch genoeg zijn er ook mensen gestorven die uiteindelijk toch niet dood bleken te zijn… Bij het begin van de pandemie werd een grootmoeder opgenomen op intensieve zorgen. Ze werd geïntubeerd. Na enige tijd kreeg de familie het bericht dat ze overleden was. De urne met as werd de volgende dag door haar kinderen opgehaald. Na drie weken kwam er plots een telefoon… van die grootmoeder: “Komen jullie me a.u.b. halen in het ziekenhuis. Ze geloven niet dat ik ik ben…”. Vooral in het begin, toen veel mensen in Guayaquil stierven door covid, heerste chaos en werden overleden mensen haastig in containers gestapeld… zonder goede identificatie. Daarbij werden de gegevens van deze geïntubeerde vrouw verwisseld met de gegevens van iemand anders… Na de eerste commotie barstte de levensvreugde los in deze familie… De vraag is nu nog steeds van wie de as in de urne dan wel was…

Bekijk op de BBC-website het verhaal van de identiteitsverwisseling

De Covid-statistieken van het Ministerie van Volksgezondheid hadden kop noch staart… en de enige betrouwbare cijfergegevens konden gevonden worden bij de dienst “overlijdens” van de burgerlijke stand. De meeste mensen worden immers officieel maar één keer geboren en gaan officieel ook maar één keer dood, op het verhaal van de niet-overleden oma na. Uit die gegevens blijkt dat de oversterfte tijdens het voorbije anderhalf jaar heel hoog is. Sinds het begin van de pandemie tot eind augustus 2021 zijn er 75.868 mensen meer dan verwacht gestorven (oversterfte). 75.868 drama’s en familieverdriet teveel. Dat is 60 % meer dan gewoonlijk, of anders gezegd wanneer tevoren in een bepaalde dorp 10 mensen overleden, overleden er tijdens de pandemie nu 16 mensen, één overlijden extra in elke groep van 233 mensen. Deze oversterfte is één van de hoogste ter wereld, althans van de landen waarover informatie beschikbaar is… Want Afrika blijft een grote blinde vlek op de epidemiologische covid-wereldkaarten.

Covid- en niet-Covid zieken

We behandelden in Tapori meer dan 300 mensen met Covid. En er waren ook veel mensen met andere gezondheidsproblemen, nog meer dan tevoren en dikwijls erger dan vroeger het geval zou geweest zijn, omdat men te lang wachtte vooraleer hulp te zoeken, uit schrik om besmet te geraken met het coronavirus. De grote oversterfte en vele ernstig zieken komen dus niet alleen door Covid…

We zagen in het begin tijdens de consultaties verschillende mannen die huilden, mensen die plots zonder werk vielen en ziek van zorgen en ellende vertelden dat het enige wat nog in de keukenkast stond een zakje rijst was. Er gebeurden ongevallen omdat ze ander werk deden dan wat ze gewoon waren. Een man die meehielp bij bouwwerken viel van de derde verdieping van een ruwbouw en brak zijn onderbeen. Een pakjesverdeler zonder rijervaring leende de motorfiets van zijn buurman. Hij gleed uit en liep een grote tweede-en-derdegraadsverbranding op. Iemand anders snoeide met een slijpschijf voor tegels een boom en verloor zijn hand …

Veel mannen zijn gestorven door Covid, in het bijzonder vrachtwagen- en taxichauffeurs die door het gebrek aan beweging en de bergen rijst die ze tevoren onderweg aten vaak overgewicht en diabetes hebben. Hun echtgenotes deden het huishouden en bouwden geen pensioen op. Zij kwamen plots alleen te staan en hun leven werd door elkaar geschud, met slapeloze nachten, angstaanvallen, depressie en zelfs hallucinaties of psychose tot gevolg. Voor de pandemie schreven we in Tapori zelden slaapmiddelen of antidepressiva voor. Nu kwamen mensen soms terug met het voorschriftje omdat het geneesmiddel niet voorhanden was in de apotheek.

Veel mannen zijn gestorven door Covid, in het bijzonder vrachtwagen- en taxichauffeurs die door het gebrek aan beweging en de bergen rijst die ze tevoren onderweg aten vaak overgewicht en diabetes hebben. Hun echtgenotes deden het huishouden en bouwden geen pensioen op. Zij kwamen plots alleen te staan en hun leven werd door elkaar geschud, met slapeloze nachten, angstaanvallen, depressie en zelfs hallucinaties of psychose tot gevolg. Voor de pandemie schreven we in Tapori zelden slaapmiddelen of antidepressiva voor. Nu kwamen mensen soms terug met het voorschriftje omdat het geneesmiddel niet voorhanden was in de apotheek.

We zagen opnieuw baby’s die niet goed opkwamen in gewicht of met diarree. Ze werden gevoed met afgelengde koemelk of met pap van maïsbloem, omdat de borstvoeding door de zenuwen en de schrik niet op gang kwam. Omgekeerd zagen we ook veel almaar dikker wordende rijst-en-banaan-etende kleuters, schoolgaande kinderen en tieners. Gedurende anderhalf jaar bleven de scholen immers dicht en de enige verplaatsing gedurende maanden was van het bed naar de keukentafel en omgekeerd. Met geluk konden de benen even gestrekt worden op het dakterras. Een nichtje van ons had een felle reactie op een bijensteek. Haar vader bracht haar in allerijl naar ons huis en toen het gevaar geweken was, liep ze verwonderd en blij rond: “Tante, mag ik a.u.b. een beetje blijven spelen”. Ze was de voorbije 15 maanden niet uit haar huis gekomen.

Er waren ook ongevallen met kinderen. Een man deed zijn zoontje van tien mee naar zijn werk, op een bouwwerf. De kinderen kregen weinig les, vaak maar een uurtje per dag. Meestal bleven ze de rest van de dag met de gsm loze spelletjes spelen of hingen ze maar wat rond. Hij zou zijn zoontje alvast de beginselen van het metsen leren, praktisch voor later… Het kind viel door een dakraam, liep een schedel-en-hersenletsel op. Hij is nu verlamd, heeft ernstige spasticiteit, en kan niet meer goed praten en nadenken… en zal dat ook nooit meer kunnen.

In Tapori had ik de dood even in mijn armen toen ik Josselyn, een meisje van 14 jaar met ernstige meervoudige beperking, woog. De weegschaal duidde amper 12 kg. Ook zij liep een hersenletsel op toen haar zus van 12 haar op het bovenste bed van hun stapelbed probeerde te leggen. Op het onderste bed volgde die zus immers les. Ondertussen moest zij ook voor haar zus zorgen, terwijl haar moeder op zoek was naar werk of iets om te eten.

We moesten in de huisartsenconsultatie heksentoeren uithalen om mensen bij een specialist of in het ziekenhuis te krijgen. Bovenop de alles overheersende angst om besmet te geraken, schroefden de openbare gezondheidscentra en ziekenhuizen hun dienstverlening voor alle niet-Covid-pathologie terug tot een minimum… dringend of niet dringend. In november vorig jaar diagnosticeerden we bij een jongeman met een spierziekte ernstige afwijkingen in zijn hartritme. Toen we een consult aanvroegen bij de cardioloog in het openbaar ziekenhuis kregen we te horen dat er iets meer dan 7.000 wachtenden voor hem waren. Ondertussen kreeg hij in augustus een 24-uursmeting van bloeddruk en hartritme en hij heeft een nieuw consult met de cardioloog in november. We zijn bijna een jaar verder om te horen wat we al wisten, namelijk dat hij een pacemaker nodig heeft. Nog schrijnender was het voor mensen bij wie we tijdens de lockdown een tumor vaststelden en verder onderzoeken en behandeling almaar uitgesteld werden.

Het Sociaal en Economisch effect

Zijn jullie niet vergeten jullie nog steeds in te beelden dat je de pandemie bij ons in Ecuador beleefde? Het al naar adem snakkende gezondheidssysteem zakte helemaal in elkaar en leek onbestuurbaar. Tijdens de tweede corona-golf passeerden op 40 dagen tijd vier ministers van volksgezondheid de revue, elk met hun gelag, hun eigen manier van doen en eigen resoluties. Nu zegt de huidige minister dat “de ecuadoraanse gezondheidszorg ziek is. Het systeem wordt opgevreten door de corruptie”. Jammer dat we een crisis nodig hebben om van anderen te horen wat we eigenlijk al wisten: Dat corruptie het openbare systeem op alle niveaus ondermijnt. Dat medicatie veel te duur aangekocht wordt met openbaar geld en dat die “winst” daarna verdeeld wordt onder de kopers en verkopers. Dat essentiële medicatie vaak niet te vinden is in de ziekenhuisapotheken maar dat je die aan hoge prijzen wel kan vinden in de private apotheken aan de overkant. Dat diagnostische apparatuur voor onderzoeken moedwillig kapotgemaakt wordt door de één of andere medeplichtige van een arts of andere gezondheidswerker die aan de overkant van het ziekenhuis zijn privépraktijk voor RX, echo of labo heeft. Het beheer van openbare ziekenhuizen wordt onder vrienden (politici) verdeeld want daar is grote buit te vangen. En maar weinig openbare aanbestedingen worden op basis van eerlijke en technische informatie toegewezen, zeker al niet tijdens de noodtoestand, want dan hoeft men, omwille van “hoog dringend”, zelfs het gewone proces niet te doorlopen. Zo werden in Guayaquil lijkzakken die normaalgezien nog geen 20 usd kosten, aangekocht voor 160 usd per stuk.

Mensen, niet alleen dokters en ander gezondheidspersoneel, zagen er hun brood in allerlei onbetrouwbare covid-tests uit te voeren, waardoor mensen die ziek waren opgelucht en blij waren toen hun resultaat zogenaamd negatief was, maar zo de ganse familie besmetten, in de waan dat ze niet ziek waren. We zagen aan het huis van twee pas afgestudeerde artsen lange rijen mensen. Zij waren aan het wachten op een inspuiting ivermectine, je weet wel, dat “paarden”-middel waarover onlangs sprake was in het nieuws omdat het in de USA door de conservatieven gepromoot wordt. In Ecuador kan je het middeltje al sinds vorige jaar krijgen voor 20 usd en zou zowel preventief werken alsook om covid te genezen. Aan de zee spoot men gratis zeewater in je arm. Ook dat zou helpen om niet ziek te worden. Om dan nog niet van de druppeltjes chloordioxide te spreken, een “wonderlijke minerale oplossing” die gepromoot wordt door ene mijnheer Kalcker, van Duitse origine en “onderzoeker” in de biofysica.

De Amerikaanse FDA (Food and Drug Administration)
waarschuwt
oor het gebruik van Ivermectine
In Manabi onderzoeken de autoriteiten en veroordelen artsen
de vermoedelijke injectie met zeewater om het coronavirus te behandelen

Tien jaar geleden beweerde hij dat het middeltje autisme kon genezen. Nu is het in veel Latijns-Amerikaanse landen het wondermiddel om covid te voorkomen of te genezen. Je kon de mensen om het even wat wijs maken. Ze geloofden het in hun panische angst allemaal…

Het duurde maanden vooraleer de verkoop en verdeling van zuurstoftanks en –zuurstofapparaten geregeld werd… Mensen schoven in ellenlange rijen aan om een tank te kopen, terwijl thuis een familielid naar adem snakte. Er waren ook mensen die zuurstoftanks opkochten en die aan woekerprijzen verhuurden. Na lang talmen kwam in Ecuador eindelijk een eerste lading vaccins aan. Die waren niet voor de oudere mensen of voor het gezondheidspersoneel dat op intensieve zorgen zo goed en zo kwaad als het kon hun werk deden. De vaccins werden toegediend aan diegenen die op een VIP-lijst stonden. Daarop stonden vooral mensen uit de entourage van de Minister van Volksgezondheid. Toen dit schandaal aan het licht kwam werd hij ’s anderendaags in alle vroegte gespot op een vliegtuig naar Miami… Na die eerste levering vaccins volgde niets… En toen de president hierover aangesproken werd, was het antwoord: “Het vaccinatieplan bestond blijkbaar alleen maar in het hoofd van de minister… en hij is weg”.

Scholen gingen dicht en schakelden over op afstandsonderwijs, van heel wisselende kwaliteit en intensiteit. In sommige scholen kregen de kinderen voltijds digitaal les. Maar de meeste kinderen kregen gedurende een uurtje verschillende opdrachten, die ze dan “zelfstandig” moesten zien op te lossen en daarvan een foto moesten terugsturen naar de leerkracht. Echt les geven en “onderwijzen” gebeurde bijna niet en de huidige minister van onderwijs spreekt over een gemiddelde leerachterstand van anderhalf jaar… Van meer dan honderdduizend kinderen en jongeren is er op school-en-leervlak geen spoor. Zij haakten af omdat er geen goed internet is, of omdat er meerdere kinderen thuis zijn en voor het gebruik van die ene gsm of computer de voorrang gaat naar de oudere kinderen, of gewoon omdat ze de school moe zijn of niet meer mee zijn. Bij wet mag toch niemand blijven zitten en de achterstand zal achteraf wel ingehaald worden, horen we zeggen.

Sinds 1 september wordt er in de meeste scholen weer “echt” les gegeven. Nochtans zijn maar een klein aantal leerlingen aanwezig. De meeste ouders hebben danig schrik dat hun kinderen het virus naar huis zouden meebrengen en dat ze hun kinderen niet naar school zullen laten gaan tot ze gevaccineerd zijn. Ondertussen zouden die kinderen dan dezelfde les digitaal meevolgen… maar we lazen onlangs in de krant dat maar 44 % van de scholen internet heeft…

Dankzij de “ley humanitaria”, die tijdens de eerste week van de pandemie halsoverkop goedgekeurd werd en waartegen dankzij de afgekondigde noodtoestand en de paniek van de mensen geen sociaal protest kwam, konden werkgevers mensen te pas en te onpas ontslaan, zonder soms door de jaren heen opgebouwde rechten te erkennen, zonder ontslagvergoeding… zogenaamd “om de bedrijven te redden”. Die wet heette nochtans de “humanitaire wet”… We hoorden tijdens de raadplegingen opnieuw het woord “negrero”, een Spaans woord voor slavendrijver, waarmee arbeiders hun werkgevers omschreven. Wie niet wilde blijven werken onder de omstandigheden die de werkgever oplegde, mocht vertrekken… Een ander zou al gauw je plek innemen, niet in het minst de migranten uit Venezuela, vaak jonge mensen met kleine kinderen. Hun alternatief is bedelen op de kruispunten in de stad, of lolly’s verkopen, ruiten van de auto’s wassen… Soms zie je hen dagenlang aan hetzelfde kruispunt, met een opgerolde slaapzak bovenop hun rugzak en een karton op hun buik waar op staat geschreven: “Ik ben de vader van twee kinderen. We hebben honger en willen graag naar ons land terugkeren. Dankjewel om ons te helpen”. Trucs om medelijden op te wekken of echt waar, ’t is in alle geval de pure realiteit, in geen geval te benijden.

Winkels, bedrijven en kantoren zijn dicht en staan te huur. Mensen verhuizen naar goedkopere kamers of huren met twee families samen één klein appartementje. Meer dan de helft van de werkende ecuadoraanse bevolking werkt nu in de informele sector. En de crisis werkt de creativiteit bij het uitvinden van jobs in de hand. Zo waren er een tijdje nepagenten in blauwe uniforms die op die van de stadspolitie leken. Ze zwaaiden van ver naar alle auto’s en deden teken dat je aan de kant moest. Voor je het wist waren ze je autobanden aan het sproeien met naar hun zeggen het één of ander ontsmettingsproduct. “Ziezo, mevrouw, nu breng het je covid-virus niet binnen in je garage of bij je thuis”. En als bedanking mocht (moest) je dan natuurlijk een cent betalen.

Autobanden worden ongevraagd ontsmet tegen Covid

Naderhand kon je ook plastieken stoeltjes verkopen aan de mensen die in de ellenlange rijen wachten aan de vaccinatiecentra.

Je kon ook zelf van ’s morgens vroeg plaats gaan innemen in die ellenlange rijen en die plaats dan verkopen aan mensen die niet lang wilden wachten en voor die plek wel een cent wilden betalen, weliswaar ten koste van de tijd en kans op een vaccin van de andere mensen die achteraan aanschoven.

En bij het binnenrijden in een dorp werden we tegengehouden door enkele tieners die met een schop wat aarde strooiden in een put op de weg. “Een cent voor het onderhoud van de weg, mevrouw”. Bij het naar buiten rijden uit dat dorp zagen we een andere groep jongeren die met hun schop een gat maakten in de weg… Kwestie van werkzekerheid zullen we maar zeggen…

Er zijn weer troubadours op stap, de enige vrolijke noot die te horen valt in het dorp. Jayac zal nog een eindje moeten wachten op een echt concert. Het lukte hen wel om digitaal het één en ander te doen, maar het is toch verre van hetzelfde als in het echt, en van enige subsidie voor de cultuursector is hier helemaal geen sprake. Gelukkig is onze tuin groot en waren we creatief met boontjes en maïs, met spruitjes, pompoen, courgette, rode en groen kool. Er waren ook vijgen en frambozen, en rabarber. En we leerden aardappelbrood bakken, zoals in den oorlog… Met de zes liter verse melk die ik elke maandag kocht aan mensen die naar Tapori komen leerden we boter en karnemelk en zachte kaas maken. Thuis was het een tijd om alle reserves op te gebruiken, niet alleen het eten maar ook kleren en schoenen. Stukken stof en wol werden hergebruikt. Resten bouwmaterialen werden verzameld en het lukte Saulo om samen met Lien een houtoven te bouwen, waar zalig lekkere pizza’s in gemaakt kunnen worden. Bij een volgende editie van de Vogel van Papier geef ik jullie het recept… niet van de pizzas… maar van de oven! Als voorproevertje vertel ik jullie al dat in de koepel 25 kg bruine suiker verwerkt zit!

Wij mogen niet klagen en nog van geluk spreken dat we enige reserve hadden, al is die ondertussen op en wordt het hoog tijd dat iedereen weer aan de slag kan en mag. Maar het was nog moeilijker voor wie helemaal geen reserve had…. Dat werd overschakelen op pure overlevingsmodus, een diepe verplichte winterslaap waar men nu stilaan van wakker wordt en kijkt wie het overleefd heeft.

Mijn Hoofd is nog niet Helder

Mijn hart ligt op mijn tong en ik voel ontgoocheling … omdat ongelijkheid troef blijft in onze globale wereld. Er was vaccinatie-ongelijkheid, ongelijkheid in de toegang tot kennis en informatie en leren, ongelijkheid in sociale en financiële vangnetten. Nationalisme overheerste en de pogingen tot internationaal beleid kregen weinig of geen slagkracht. Corruptie en geld waren vaak heer en meester. Het doet pijn aan mijn hart te zien hoe mensen ten koste van de gezondheid en zelfs het leven van anderen rijker werden. Het was triest om te zien hoe beïnvloedbaar mensen zijn, zich laten domineren en alles slikken, zonder zelf na te denken en te analyseren, verlamd door panische angst.

Ik voel verontwaardiging en afkeer. Wat zou jij ervan denken wanneer de president het volgende antwoord geeft aan een vrouw die hem zei dat ze honger had: “Neen, mevrouw, ik zie dat u toch wat kilootjes over hebt… Ik denk niet dat u echt honger lijdt”. Diezelfde president zag blijkbaar ook deugd in het feit dat kleine kinderen op straat allerlei dingen doen om ’s avonds wat centen mee naar huis te nemen. Op een internationale conferentie stoefte hij met het ondernemerschap van de Ecuadoranen, al van kleins af aan: “Je ziet kinderen van pakweg vijf jaar al een fles cola en een pakje plastiekbekertjes kopen om dan aan de verkeerslichten glaasjes cola te verkopen. Of ze bakken op de hoek van de straat bananen op een zelfgemaakte rooster en verkopen die aan de voorbijgangers…”. Ook de dokters mochten er aan geloven want tijdens een interview zei hij dat “je leven verandert wanneer de dokter je zegt dat je kanker hebt. De enige die dan wel blij is, is de arts. Hij kan dan weer eens van auto veranderen”. En de minister van volksgezondheid voegde er nog aan toe dat “het de jonge onervaren en onverantwoordelijke artsen waren die het covid-virus in de ziekenhuizen hebben binnengebracht”. Wat denk je daar nu van!!!

In de Standaard las ik een artikel waarin men zei dat “de pandemie eigenlijk een globaal staatsexamen “bestuurskunde” voor elk land is”. Alle landen werden immers aan hetzelfde virus blootgesteld. In veel landen van “Latijns-Amerika, met corrupte besturen en waar de rol van de staat meer omstreden is, worden veel doden geteld” (22 april 2021). Het is niet mooi vast te stellen dat we in Ecuador goed gebuisd zijn voor dat examen.

En nu…

Het gevaar van het virus lijkt te wijken, ook in Ecuador. Begin september lazen we in de krant dat verschillende ziekenhuizen hun covid-eenheid sloten en de gewone dienstverlening weer opstartten. Het is tijd om de enorme wachtlijsten te verwerken…

Het werd een tijd van veel vragen en soms weinig antwoorden, een overlevingstocht met zoeken naar creatieve oplossingen en terugkeren naar de essentie. Het vertrouwen in de overheid is weg… al weten we dat structuur en sociale voorzieningen nodig zijn. ’t Zal niet gemakkelijk zijn om het wantrouwen te overwinnen. Een herexamen bestuurskunde in een pandemie-context wil niemand… Maar alles stillekes zijn beloop laten en hen “zijdelings” laten voortdoen is ook geen optie…

In een Ecuadoraanse medische krant las ik onlangs een opiniestuk van een arts… geschreven met evenveel colère als ik voel. In die kolom bedankt hij de president en de minister van volksgezondheid om ons zo te “ver-ont-waard-igen”. Met alle domme uitspraken en hun onkunde hebben zij op zijn minst een aantal dokters wakker geschud en uit hun verdoving gehaald. Nu zullen zij nog meer dan tevoren hun best doen. En hetzelfde zal misschien gebeuren bij de leerkrachten, bij de mensen die in de openbare diensten werken, bij de buschauffeurs en de politieagenten, de vuilnisophalers, de werkgevers en de werknemers…

Iemand vroeg zich af of de pandemie nu een onvermijdelijke natuurramp was… of een onvergeeflijk menselijk falen… Ik zou zeggen: Het is ons overkomen, maar in alle miserie was het toch ook een kans om ons best te doen. Ik denk dat we in Tapori ons best deden. En stilaan mogen we na het lange één-op-één werken in het revalidatieluik denken aan het heropstarten van de leefgroepen, aan “echte” personeelsvergaderingen en vormingen, aan stages en vrijwilligerswerk, aan bibliotheekwerking en “life”-huiswerkbegeleiding. We blijven verder mensen ondersteunen in het uitbouwen van hun kleine bedrijvigheid en zullen het principe van de lokale en circulaire economie nog meer dan tevoren blijven eren. We blijven onder elkaar eieren uitwisselen voor salade, een medisch consult voor naai-en-verstelwerk, bruine suiker uit het nevelwoud ontvangen als betaling voor revalidatie, … En met nog meer “colère” dan tevoren blijven vorming, leren kritisch nadenken en oplossingen zoeken waarbij men weinig afhangt van mensen en instanties die het eigenlijk niet goed met je voor hebben, een belangrijk werkpunt.

Wij verlangen weer naar een huis vol volk, waar we pizza’s uit onze eigen oven eten, waar er weer repetities van Jayac doorgaan en familiefeesten gevierd kunnen worden, waar vrienden en familie uit België logeren en stagiairs en vrijwilligers hun ecuadoraanse thuis vinden.

Laat de betere tijden nu maar komen!

Lieve groeten, deze keer niet van op de evenaar… maar van uit Oostduinkerke waar ik de komende maanden blij en dankbaar verblijf.

Tot weerziens!

Inge.